Cấu tạo bơm xăng ô tô gồm bộ phận nào?
Bơm xăng ô tô là bộ phận có nhiệm vụ hút xăng từ bình chứa và đẩy đến kim phun cung cấp xăng dầu cho động cơ hoạt động. Phụ tùng này thường được đặt nằm ngang hoặc đứng, vị trí ở gần hoặc bên trong bình nhiên liệu xe hơi.
Cấu tạo của bơm xăng bao gồm các bộ phận sau:
- Lưới lọc: Nằm ở đầu vào bơm xăng, giúp loại bỏ cặn bẩn và tạp chất lớn trong bình nhiên liệu. Bộ phận này bảo vệ bơm khỏi bị nghẹt hay hư hỏng sớm do chất bẩn.
- Van một chiều: Cho phép nhiên liệu chỉ đi theo một hướng từ bơm đến kim phun. Nó giúp duy trì áp suất nhiên liệu và ngăn xăng chảy ngược về bình khi bơm ngừng hoạt động.
- Lọc xăng: Loại bỏ các cặn nhỏ, bụi mịn trong nhiên liệu. Nhờ đó, nhiên liệu sạch được đưa vào kim phun.
Các bộ phận cấu tạo của bơm xăng ô tô
- Vòi phun: Phun nhiên liệu dạng sương mù vào buồng đốt để hòa trộn tối ưu với không khí.
- Giàn phun: Ống dẫn phân phối nhiên liệu từ bơm đến các vòi phun. Nó giúp cân bằng và duy trì áp suất nhiên liệu tại từng kim phun trên động cơ.
- Van kiểm soát áp suất một chiều: Van điều áp giữ cho áp suất nhiên liệu luôn ổn định trong hệ thống. Khi dư nhiên liệu, nó sẽ dẫn ngược xăng về bình chứa qua đường hồi.
- Motor điện: Cung cấp lực quay chính cho bơm xăng. Khi nhận tín hiệu từ ECU, nó kích hoạt bơm hoạt động liên tục trong suốt quá trình động cơ nổ máy.
- Tuabin cánh quạt: Gắn liền với motor, tạo áp suất nhiên liệu nhờ lực quay ly tâm. Cánh quạt này giúp hút xăng từ bình và đẩy đi qua hệ thống ống dẫn.
- Vỏ bơm và khung cách nhiệt: Bảo vệ toàn bộ linh kiện bên trong khỏi va đập và ăn mòn từ nhiên liệu. Đồng thời, nó giúp giảm tiếng ồn và ngăn truyền nhiệt ra ngoài hệ thống.
Nguyên lý hoạt động của bơm nhiên liệu
Toàn bộ quá trình cung cấp nhiên liệu của bơm xăng được điều khiển tự động, phối hợp chặt chẽ với bộ điều khiển trung tâm (ECU) nhằm đảm bảo động cơ nhận đủ nhiên liệu ở đúng thời điểm. Dưới đây là nguyên lý hoạt động của bơm xăng ô tô theo từng bước:
- ECU giới hạn thời gian bơm khi chưa khởi động
Trước khi người lái khởi động xe, bộ điều khiển trung tâm ECU sẽ chủ động giới hạn thời gian hoạt động của bơm xăng nhằm tiết kiệm điện năng và bảo vệ hệ thống. Lúc này, bơm chưa được cấp điện, chỉ sẵn sàng chờ tín hiệu từ hệ thống điều khiển.
- Kích hoạt bơm xăng khi khởi động
Ngay khi tài xế bật chìa khóa hoặc nhấn nút khởi động, ECU sẽ kích hoạt rơ-le điện để cấp điện cho bơm xăng. Lúc này, bơm bắt đầu làm việc, tạo ra áp suất đẩy nhiên liệu từ bình chứa về phía động cơ.
Bơm xăng hoạt động khi rơ le được kích hoạt
- Dòng chảy nhiên liệu trong hệ thống
Nhiên liệu được hút từ bình qua lưới lọc, đi qua van một chiều, sau đó đến bộ lọc xăng, rồi dẫn tới ống cấp nhiên liệu và cuối cùng phun ra qua kim phun xăng.
- Van điều áp và xử lý xăng dư
Hệ thống còn tích hợp van điều áp để duy trì áp suất ổn định trong đường nhiên liệu. Phần xăng dư không dùng đến sẽ được van điều hướng trở về bình chứa, tránh lãng phí và đảm bảo an toàn cho hệ thống.
- Duy trì áp suất khi bơm ngừng hoạt động
Khi xe dừng hoạt động (chưa tắt máy), van một chiều tiếp tục giữ lại áp suất còn dư trong hệ thống để động cơ không bị hụt nhiên liệu và có thể khởi động lại dễ dàng.
- Ngắt bơm khi tắt máy
Khi tài xế tắt máy xe, ECU sẽ lập tức gửi tín hiệu để ngắt nguồn điện cấp cho bơm xăng, dừng toàn bộ quá trình cấp nhiên liệu. Nhờ đó, hệ thống không tiêu tốn nhiên liệu không cần thiết và giảm nguy cơ rò rỉ hoặc cháy nổ.
Dấu hiệu, cách xử lý bơm xăng bị hỏng
Bảng dưới đây là những dấu hiệu phổ biến cho thấy bơm xăng ô tô đang bị hỏng, kèm gợi ý cách xử lý phù hợp cho từng tình huống theo kinh nghiệm từ Vietparts:
| STT | Dấu hiệu | Nguyên nhân | Cách xử lý |
| 1 | Xe khó khởi động | Bơm xăng yếu do quá tải, sử dụng lâu ngày | - Kiểm tra áp suất nhiên liệu bằng máy chuyên dụng - Thay bơm xăng mới nếu áp suất quá thấp |
| 2 | Bơm xăng bị nóng quá mức | Mức xăng trong bình duy trì thường xuyên ở mức thấp khiến bơm không được làm mát | - Duy trì mức nhiên liệu tối thiểu 1/4 bình trở lên. - Tránh chạy xe cạn xăng thường xuyên |
| 3 | Bình nhiên liệu phát tiếng ồn lớn | Lọc xăng bẩn, cặn trong bình nhiên liệu, xăng không đủ gây rung và ồn | - Vệ sinh hoặc thay lọc xăng định kỳ - Thay xăng dầu sạch, tránh đổ xăng ở nơi kém uy tín |
| 4 | Xe chết máy đột ngột | Bơm bị bụi bẩn bám lâu ngày, gây nghẹt nhiên liệu tới kim phun | - Vệ sinh bơm xăng và hệ thống nhiên liệu - Thay lọc xăng mới nếu cần thiết |
| 5 | Khí xả bất thường (ít hoặc nhiều khói) | Bơm yếu (khí xả giảm) hoặc van một chiều hỏng (khí xả tăng) | - Kiểm tra và cân chỉnh hệ thống nhiên liệu - Thay bơm xăng hoặc van một chiều nếu phát hiện lỗi |
| 6 | Không có tiếng ồn từ bình xăng khi mở khóa ON | Hỏng rơ-le, đứt dây điện, lỗi bơm xăng | - Kiểm tra hệ thống điện và rơ-le bơm xăng - Kiểm tra nguồn cấp điện đến bơm - Thay bơm nếu bơm không hoạt động |
| 7 | Xe hao xăng bất thường | Lọc xăng nghẹt khiến xăng cấp không đều - Thiếu: hụt hơi - Thừa: cháy không hết, xả khói đen |
- Vệ sinh hoặc thay lọc xăng - Kiểm tra hệ thống kim phun và cảm biến oxy |
| 8 | Xe giật cục khi tăng tốc | Xăng không được cấp đều do bơm yếu hoặc lọc bẩn | - Thay lọc xăng - Kiểm tra và thay bơm nếu phát hiện bị yếu |
Cách bảo dưỡng bơm xăng ô tô hiệu quả
Để bơm xăng có tuổi thọ cao, chủ xe nên duy trì thói quen kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ theo khuyến cáo của hãng. Việc thay lọc xăng sau mỗi 40.000 - 60.000 km giúp loại bỏ cặn bẩn, tránh tình trạng nghẹt bơm. Ngoài ra, nên vệ sinh định kỳ bình chứa nhiên liệu để hạn chế tình trạng cặn lắng gây hư hại bơm xăng.
Bơm xăng có tuổi thọ trung bình từ 100.000 km -120.000 km
Tài xế tránh để bình xăng cạn thường xuyên cũng là cách bảo dưỡng bơm xăng đơn giản nhưng hiệu quả. Chủ xe nên duy trì áp suất bơm ở mức 30 - 80 PSI. Bởi nếu áp suất thấp dưới 30 PSI thì động cơ dễ bị chết máy, còn áp suất trên 80 PSI gây tốn xăng dầu do nhiên liệu không được đốt hết.
Qua bài viết này, hy vọng bạn đã có thêm kiến thức về cấu tạo bơm xăng ô tô để nhận biết và biết cách xử lý khi có sự cố, giúp hành trình lái xe luôn suôn sẻ và an toàn.