Dầu hộp số tự động là gì? Phân biệt với dầu hộp số sàn

Dầu hộp số tự động là gì?

Dầu hộp số tự động (viết tắt là ATF - Automatic Transmission Fluid) là loại chất lỏng chuyên dụng dùng để bôi trơn, làm mát, truyền lực và vệ sinh các bộ phận bên trong hộp số tự động. Dầu hộp số với dầu động cơ thể kết hợp nhiều phụ gia hơn để có thể đáp ứng điều kiện làm việc khắt khe của bộ truyền động tự động như: nhiệt độ cao, ma sát liên tục và áp lực lớn.

Ngoài chức năng bôi trơn, dầu hộp số còn đóng vai trò truyền mô-men xoắn, giúp việc chuyển số diễn ra êm ái, nhanh nhạy và chính xác. Đặc biệt, một số loại dầu còn tích hợp chất chống oxy hóa, chất chống mài mòn, giúp tăng tuổi thọ cho các chi tiết bên trong hộp số.

Nếu dầu số hộp số tự động bị thiếu, bẩn hoặc xuống cấp, xe có thể gặp các hiện tượng như: chuyển số giật, trễ số, mất công suất, thậm chí hỏng hộp số - bộ phận có chi phí sửa chữa, thay thế rất cao. Vì vậy, việc hiểu và thay dầu đúng thời điểm là cực kỳ quan trọng để đảm bảo xe vận hành ổn định và bền bỉ.

Dầu hộp số sàn và dầu hộp số tự động

Tùy theo loại hộp số xe sử dụng là hộp số tự động hay hộp số sàn mà loại dầu bôi trơn cũng có sự khác biệt rõ rệt về tính chất, công năng và yêu cầu kỹ thuật.

Dầu hộp số tự động

Dầu hộp số tự động được sử dụng trong hộp số tự động, nơi việc chuyển số diễn ra tự động dựa trên cảm biến và áp lực dầu, không cần thao tác từ người lái. Một số đặc điểm kỹ thuật đặc thù của dầu ATF bao gồm:

• Khả năng ổn định nhiệt vượt trội, ngăn chặn sự hình thành cặn bẩn trong điều kiện nhiệt độ cao.
• Đặc tính ma sát chính xác, cho phép các ly hợp và dải truyền động hoạt động êm ái, không trượt.
• Chịu cực áp tốt, bảo vệ bánh răng khỏi mài mòn dưới tải nặng.
• Độ nhớt dầu ổn định ở nhiệt độ thấp, dầu có thể luân chuyển trong điều kiện lạnh, giúp điều khiển hệ thống điện - thủy lực hoạt động ổn định.
• Màu sắc phổ biến: màu đỏ (trừ một số dòng CVT đặc biệt có thể khác màu).

Dầu hộp số tự động thường có màu đỏ

Dầu hộp số sàn

Dầu hộp số sàn được thiết kế đặc biệt để đảm bảo bảo vệ và vận hành hiệu quả các bộ phận cơ khí bên trong hộp số tay. Một số đặc điểm nổi bật của dầu hộp số sàn gồm:

• Khả năng tương thích cao, giúp các bánh răng ăn khớp trơn tru, chuyển số mượt mà.
• Đặc tính chống mài mòn và chịu tải cao, bảo vệ các bánh răng và kéo dài tuổi thọ hệ thống.
• Độ nhớt cao hơn so với dầu số tự động, thường ở các cấp như SAE 80W, 75W-90 hoặc 80W-90.
• Màu sắc phổ biến: từ nâu đến hổ phách, tương tự như dầu động cơ.

Việc sử dụng đúng loại dầu MTF sẽ giúp tối ưu hiệu suất, hạn chế hao mòn và duy trì độ chính xác trong thao tác chuyển số của người lái.

So sánh dầu hộp số tự động và hộp số sàn

Dầu hộp số tự động bao lâu phải thay?

Thời gian thay dầu hộp số tự động phụ thuộc vào loại dầu sử dụng, điều kiện vận hành xe và khuyến cáo từ nhà sản xuất. Theo khuyến nghị chung, khoảng thời gian thay dầu hợp lý là khi đi được quãng đường từ 50.000 km đến 100.000 km, tương đương trung bình khoảng 3 - 5 năm lái xe trong điều kiện vận hành bình thường.

Đối với xe thường xuyên di chuyển trong đô thị đông đúc, kẹt xe, đi đường đèo dốc hoặc kéo tải nặng, hộp số sẽ phải làm việc liên tục với nhiệt độ cao. Khi đó, dầu sẽ nhanh xuống cấp hơn, vì vậy nên thay dầu sớm hơn, khoảng 40.000 - 60.000 km để đảm bảo hệ thống truyền động hoạt động ổn định.

Ngoài ra, bạn cần kiểm tra mức dầu và màu sắc dầu hộp số định kỳ cũng là cách để xác định thời điểm thay dầu phù hợp. Nếu không thay dầu đúng lúc, dầu cũ sẽ mất khả năng bôi trơn và làm mát, gây mài mòn các chi tiết bên trong, làm giảm tuổi thọ hộp số, thậm chí dẫn đến hư hỏng nặng, chi phí sửa chữa rất cao.

Qua bài viết, Vietparts hy vọng bạn đã nắm được khái niệm dầu hộp số tự động là gì cũng như cách phân biệt với dầu hộp số sàn. Mỗi loại dầu đều có công dụng riêng trên từng loại hộp số của xe. Bạn đừng quên kiểm tra, thay dầu định kỳ để đảm bảo chức năng vận hành cho chiếc xế yêu của mình.